હિન્દી સાહિત્યના પ્રખ્યાત લેખક મન્નુ ભંડારીનું સોમવારે અવસાન થયું. તેણી 90 વર્ષની હતી. તેમનો જન્મ 3જી એપ્રિલ, 1939ના રોજ મધ્યપ્રદેશના મંદસૌર જિલ્લાના ભાનપુરા ગામમાં થયો હતો. ‘મહાભોજ’ અને ‘આપકા બંટી’ જેવી શાસ્ત્રીય રચનાઓએ તેમની ઓળખ બનાવી. જો કે, લેખકના મૃત્યુનું કારણ શું છે તે અંગે હજુ સુધી માહિતી પ્રાપ્ત થઈ નથી. તેણીને એક લેખિકા તરીકે ઓળખવામાં આવી હતી જેણે દુષ્ટ સમાજ પર હુમલો કર્યો હતો. મન્નુ ભંડારીના નિધનના સમાચાર સાંભળતા જ સોશિયલ મીડિયા પર તેમને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા લોકોનો ધસારો જોવા મળી રહ્યો છે.
મન્નુ ભંડારીએ એક કરતાં વધુ મહાન વાર્તાઓ અને નવલકથાઓ લખી. તેમના દ્વારા લખાયેલા પુસ્તકો પર ફિલ્મો પણ બની છે. 1974માં તેમની વાર્તા ‘યી સચ હૈ’ પર ફિલ્મ ‘રજનીગંધા’ બની હતી. બાસુ ચેટર્જીએ આ ફિલ્મ બનાવી હતી. તેમની પ્રખ્યાત કૃતિઓમાંની એક છે ‘આપકા બંટી’. ભંડારીના પતિ જાણીતા સાહિત્યકાર રાજેન્દ્ર યાદવ હતા. તેના માતા-પિતાએ તેનું નામ મહેન્દ્ર કુમારી રાખ્યું હતું. પરંતુ લેખન ક્ષેત્રે પગ મૂક્યા પછી તેણે પોતાનું નામ બદલીને મન્નુ કરી લીધું. તેની પાછળનું કારણ એ હતું કે બાળપણમાં લોકો તેને મન્નુ કહીને બોલાવતા હતા. લોકો તેમને જીવનભર મન્નુ ભંડારીના નામથી બોલાવતા રહ્યા.
રાજેન્દ્ર યાદવ સાથે લગ્ન બાદ અલગ થઈ ગયા
મન્નુ ભંડારીએ દિલ્હી યુનિવર્સિટીની મિરાન્ડા હાઉસ કોલેજમાં લાંબા સમય સુધી અધ્યાપનની નોકરી પણ કરી હતી. હિન્દી સાહિત્યમાં તેમના યોગદાન માટે લોકો તેમને યાદ કરે છે. ‘આઈ લોસ્ટ’, ‘એ પિક્ચર ઑફ થ્રી આઈઝ’, ‘એક પ્લેટ સાબાબ’, ‘યે સચ હૈ’, ‘આંખો દેખા જૂથ’ અને ‘હંગ’ સંગ્રહો વાંચીને લોકોને તેમના સાચા વ્યક્તિત્વની ઝલક મળે છે. તમને જણાવી દઈએ કે મન્નુ ભંડારીએ પ્રખ્યાત હિન્દી લેખક રાજેન્દ્ર યાદવ સાથે લગ્ન કર્યા હતા. તેઓ હંસના તંત્રી પણ હતા. જોકે, બંનેના સંબંધો થોડા સમય પછી ખતમ થવાના આરે આવી ગયા હતા. લગ્નના દાયકાઓ પછી બંને અલગ થઈ ગયા. રાજેન્દ્ર યાદવના છેલ્લા સમય સુધી બંને અલગ-અલગ રહેતા હતા.
તેમના જીવનના દુ:ખ અને વેદનાને સમજવા માટે ‘આપકા બંટી’ નવલકથા વાંચી શકાય છે. આમાં તેણે પોતાના લગ્ન તૂટ્યા પછીની દુર્ઘટનાનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. આ નવલકથા તેમને ખ્યાતિ અપાવી. મન્નુ ભંડારીની બીજી નવલકથા ‘મહાભોજ’ રાજનીતિ અને સામાજિક જીવનમાં મૂલ્યહીનતા, યુક્તિઓ વિશે જણાવે છે. આ નવલકથામાં સરોહા ગામની વાર્તા છે, જ્યાં બિસેસર નામના પાત્રના મૃત્યુ પછી તમામ રાજકારણીઓ તેને રાજકીય કેન્દ્રમાં રાખીને પોતાનો સ્વાર્થ સાબિત કરે છે.