માર્ગશીર્ષ માસના કૃષ્ણ પક્ષની અમાવસ્યા તિથિ દેવપિતૃકાર્યે શનિશ્ચરી અમાવસ્યા હશે. આ વખતે દેવપિતૃકાર્યે શનિશ્ચરી અમાવસ્યા 4 ડિસેમ્બર શનિવારના રોજ છે. શનિવારે આવતી અમાવસ્યા તિથિને શનિશ્ચરી અમાવસ્યા અથવા શનિ અમાવસ્યા કહેવામાં આવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે દરેક અમાવસ્યા તિથિને દેવ પિતૃકાર્યો માટે શ્રેષ્ઠ તિથિ માનવામાં આવે છે. આ તારીખ પોતાના પૂર્વજોને યાદ કરવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ તારીખ છે.
આજે અમે તમને અહીં સુરવ દેવ અને તેમના પુત્ર શનિદેવના સંબંધો વિશે કેટલીક ખાસ વાતો જણાવીશું. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, સૂર્ય ભગવાન અને શનિદેવ વચ્ચે પિતા અને પુત્ર વચ્ચેના સંબંધ પછી, તેમની વચ્ચે પ્રેમને બદલે દુશ્મનાવટ હતી. શનિદેવ અન્યાય કે ખોટી વાતને સહન કરતા ન હતા, તેથી તેઓ અન્યાય કરનારને સજા કરવા માટે મેજિસ્ટ્રેટ તરીકે ઓળખાય છે. જો કે શનિદેવ સૂર્ય દેવના પુત્ર છે, પરંતુ આ બંને પિતા-પુત્ર વચ્ચે ક્યારેય સારા સંબંધો નહોતા.
શું છે સૂર્યદેવ અને શનિદેવની શત્રુતાની વાર્તા
સૂર્યદેવ અને શનિદેવ વચ્ચે પિતા-પુત્રનો સંબંધ હોવા છતાં બંને વચ્ચે ક્યારેય સંબંધ કેમ ન હતો? કેવી રીતે બંને એકબીજાના વિરોધી બન્યા, તેનો ઉલ્લેખ એક દંતકથામાં છે. કાશીખંડમાં વર્ણવેલ એક વાર્તા અનુસાર, ભગવાન વિશ્વકર્માની પુત્રી ‘સંધ્યા’ના લગ્ન ગ્રહોના રાજા સૂર્ય ભગવાન સાથે થયા હતા. આખા વિશ્વને પ્રકાશ આપનાર સૂર્યદેવનું તેજ એટલું બધું હતું કે સંજ્ઞા તે તેજથી ગભરાઈ જતી. લગ્નના થોડા સમય પછી સૂર્યદેવ અને સંગ્યાને મનુ, યમરાજ અને યમુના નામના ત્રણ બાળકો થયા.
ત્રણ બાળકોની માતા બન્યા બાદ પણ તે પોતાના પતિ સૂર્યદેવની તેજથી ગભરાતી હતી. સૂર્યના તેજને સહન કરવા સક્ષમ થવા માટે, સંગ્યાએ તપસ્યા કરવાનું નક્કી કર્યું અને તેણીએ તેના પોતાના જેવી સંવર્ણા એટલે કે છાયાની રચના કરી. ત્યારપછી સંગ્યાએ તેના બાળકોની દેખરેખની જવાબદારી છાયાને આપી અને તે તેના પિતાના ઘરે ગઈ. બીજી તરફ પિતાએ સંજ્ઞાને સમર્થન ન આપતાં તે જંગલમાં ઘોડીનું રૂપ ધારણ કરી તપસ્યામાં લીન થઈ ગઈ. બીજી બાજુ છાયાનું સ્વરૂપ હોવાને કારણે સંવર્ણને સૂર્યદેવના તેજથી કોઈ સમસ્યા ન હતી.
સૂર્યદેવે શનિદેવની માતાનું અપમાન કર્યું હતું
પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર જ્યારે શનિદેવ છાયાના ગર્ભમાં હતા ત્યારે છાયાએ ભગવાન શિવની એવી કઠોર તપસ્યા કરી હતી કે તેમણે ખાવા-પીવાની પણ પરવા કરી ન હતી. તપસ્યા દરમિયાન ભૂખ-તરસ, સૂર્ય અને ગરમીના કારણે છાયાના ગર્ભમાં રહેલા શનિને પણ તેની અસર થઈ અને તેમનો રંગ કાળો થઈ ગયો. જ્યારે શનિદેવનો જન્મ થયો ત્યારે તેમનો રંગ જોઈને સૂર્યદેવે છાયા પર શંકા કરી અને તેમનું અપમાન કર્યું અને કહ્યું કે આ મારો પુત્ર ન હોઈ શકે.
માતાની દ્રઢતાની શક્તિ શનિદેવમાં પણ આવી ગઈ હતી અને માતાનું અપમાન થતું જોઈને તે ગુસ્સે થઈ ગયો અને તેણે પિતા સૂર્યદેવ તરફ જોયું તો સૂર્યદેવ સાવ કાળા થઈ ગયા અને તેના ઘોડાઓની ચાલ પણ બંધ થઈ ગઈ. નારાજ થઈને સૂર્યદેવને ભગવાન શિવનો આશ્રય લેવો પડ્યો, ત્યારે ભગવાન શિવે તેમને તેમની ભૂલનો અહેસાસ કરાવ્યો. જે બાદ સૂર્યદેવે પોતાની ભૂલ માટે માફી માંગી. પછી તેણે ફરીથી તેનું સાચું સ્વરૂપ પાછું મેળવ્યું. આ જ કારણ છે કે સૂર્ય ભગવાન અને શનિદેવ વચ્ચે પિતા અને પુત્ર વચ્ચે હંમેશા દુશ્મનાવટ રહેતી હતી, સૌહાર્દપૂર્ણ સંબંધ ન હતો.
પિતાનો બદલો લેવા માટે શનિદેવે ઘોર તપસ્યા કરી
સૂર્યદેવ અને શનિદેવ વચ્ચેની દુશ્મનાવટનો અહીં અંત નહોતો. પિતાનો બદલો લેવા માટે શનિદેવે કઠોર તપ કરીને શિવને પ્રસન્ન કર્યા. જ્યારે શિવે તેમને વરદાન માંગવાનું કહ્યું, ત્યારે શનિએ કહ્યું કે પિતા સૂર્યે મારી માતા છાયાનો અનાદર કરીને તેમને હેરાન કર્યા છે, તેથી મને પિતા સૂર્ય કરતાં વધુ શક્તિશાળી અને પૂજ્ય બનવાનું વરદાન આપો. ત્યારે ભગવાન શિવે વરદાન આપ્યું કે શ્રેષ્ઠ પદ મેળવવાની સાથે તમે સર્વોચ્ચ ન્યાયાધીશ અને મેજિસ્ટ્રેટ પણ બનશો.
ભગવાન શિવે શનિદેવને વરદાન આપ્યું હતું કે સામાન્ય મનુષ્યો જ નહીં પરંતુ દેવો, અસુરો, સિદ્ધો, વિદ્યાધર, ગંધર્વો અને નાગ બધા તમારા નામથી ડરી જશે. ત્યારથી, શનિદેવના શનિ ગ્રહોમાં સૌથી શક્તિશાળી અને સંપૂર્ણ સિદ્ધિઓના દાતા છે. શનિદેવના હાથમાં ચમત્કારિક લોખંડનું શસ્ત્ર છે. જો તેઓ રાજી થાય, તો તેઓ પદને રાજા બનાવે છે, અને જો તેઓ ગુસ્સે થાય છે, તો તેઓ રાજાને પદવી બનાવી શકે છે.