હિંદુ ધર્મમાં ઘણા રિવાજો અને પરંપરાઓ છે. આમાંના મોટા ભાગનું માત્ર ધાર્મિક જ નહીં પણ વૈજ્ઞાનિક મહત્વ પણ ધરાવે છે. હવે પૂજા સમયે જે હવન થાય છે તે જ લો. જ્યારે પણ કોઈપણ દેવી-દેવતાની પૂજા કરવામાં આવે છે ત્યારે હવનનું પોતાનું વિશેષ મહત્વ હોય છે. કોઈપણ શુભ કે શુભ કાર્યમાં પણ પંડિતજી હવન અવશ્ય કરાવે છે.
હવન વિના પૂજા અધૂરી છે
હવન વિના તમામ માંગલિક કાર્યો અને પૂજા અધૂરી માનવામાં આવે છે. હવન અથવા સંપૂર્ણ યજ્ઞ કરવાની પદ્ધતિ બધી જ પૂજામાં લગભગ સમાન છે. આ હવનની પરંપરા પ્રાચીન સમયથી ચાલી આવે છે. પછી ઋષિ મુનિ પણ યજ્ઞ-હવન કરીને દેવતાઓને પ્રસન્ન કરતા. એકંદરે આ હવન ખૂબ જ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે.
તમે પણ તમારા ઘરમાં પૂજા, કથા, વ્રત, લગ્ન કે કોઈપણ શુભ કાર્ય માટે હવન કરાવતા જ હોવ. આવી સ્થિતિમાં, શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આ હવનનો હેતુ શું છે? આ કયા કારણોસર કરવામાં આવે છે? આજે અમે તમને હવનનું ધાર્મિક મહત્વ જ નહીં પરંતુ વૈજ્ઞાનિક ફાયદાઓ પણ જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ.
હવનનું ધાર્મિક મહત્વ
હિન્દુ ધર્મમાં દરેક પૂજા પછી હવન કરવાનો નિયમ છે. આ હવન દ્વારા, આપણે અગ્નિ દેવ દ્વારા દેવી-દેવતાઓનો સંપર્ક કરીએ છીએ અને તેમને વિનંતી કરીએ છીએ કે તેઓ આપણા કષ્ટોને દૂર કરે અને આપણી ઈચ્છાઓ પૂર્ણ કરે. રામાયણ અને મહાભારત જેવા ગ્રંથોમાં પણ હવનનો ઉલ્લેખ જોવા મળે છે.
એવું કહેવાય છે કે હવન કરવાથી સકારાત્મક ઉર્જા ઉત્પન્ન થાય છે. તેનાથી ઘરની નકારાત્મક ઉર્જા અને દુષ્ટ આત્માઓનો નાશ થાય છે. એટલું જ નહીં જો કોઈ ગ્રહ દોષ હોય તો તે પણ આ હવનથી દૂર થઈ જાય છે. આ જ કારણ છે કે ભૂમિ પૂજન કે મકાન નિર્માણ, પૂજા-પાઠ, કથા અને લગ્ન જેવા કાર્યક્રમો જેવા શુભ કાર્યમાં હવન અવશ્ય કરવો જોઈએ.
હવનના વૈજ્ઞાનિક ફાયદા
હવનથી માત્ર ધાર્મિક લાભ જ નથી પરંતુ વૈજ્ઞાનિક લાભ પણ છે. હવનમાં વપરાતા લાકડાની જેમ તેમાં જે સામગ્રી નાખવામાં આવે છે તે બળીને ધુમાડો નીકળે છે ત્યારે તેનાથી ઘણો ફાયદો થાય છે. આ હવનમાંથી નીકળતો ધુમાડો વાતાવરણને શુદ્ધ કરે છે.
સ્વાસ્થ્ય અને મન માટે હવનના અનેક ફાયદા છે. હવનમાં ભાગ લેવાથી અનેક રોગોથી બચી શકાય છે. તે હવામાં રહેલા કીટાણુઓને પણ મારી નાખે છે. કહેવાય છે કે હવનમાં 94 ટકા હાનિકારક બેક્ટેરિયાનો નાશ કરવાની શક્તિ છે. તેથી, તે સમયે સમયે ઘરે કરવું જોઈએ.