જ્યારે શીખોના પ્રથમ ગુરુ નાનક પહેલીવાર દિલ્હી આવ્યા ત્યારે તેઓ જ્યાં રોકાયા હતા તે સ્થાન હવે ગુરુદ્વારા નાનક પાયઉ તરીકે ઓળખાય છે. ગુરુના પ્રકાશ પર્વ પર દિલ્હીના પ્રથમ ગુરુદ્વારાનું ધાર્મિક અને આધ્યાત્મિક મહત્વ જાણવા માટે આ લેખ વાંચો.
કાર્તિક પૂર્ણિમાનો પવિત્ર તહેવાર માત્ર હિન્દુઓ માટે જ નહીં પરંતુ શીખો માટે પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે આ દિવસે શીખોના પ્રથમ ગુરુ નાનકનો જન્મ થયો હતો. શીખ ધર્મના અનુયાયીઓ ગુરુના પ્રકાશ પર્વની મહિનાઓ અગાઉથી તૈયારીઓ શરૂ કરી દે છે. ગુરુ નાનક જયંતિના પવિત્ર તહેવાર પર દેશના વિવિધ ગુરુદ્વારાઓમાં દિવસભર પ્રભાતફેરી અને શબદ-કીર્તન વગેરેનું આયોજન કરવામાં આવે છે. દેશના વિવિધ ગુરુદ્વારાઓમાં દિલ્હીના નાનક પ્યા ગુરુદ્વારાનું ઘણું મહત્વ છે, કારણ કે લગભગ પાંચ દાયકા પહેલા ગુરુ નાનકજી આ સ્થાન પર આવીને રોકાયા હતા. ચાલો જાણીએ આ પ્રખ્યાત ગુરુદ્વારાનો ધાર્મિક ઈતિહાસ અને મહત્વ.
દેશની રાજધાની દિલ્હીનું પ્રથમ ગુરુદ્વારા
દેશના દરેક ગુરુદ્વારા પોતાનામાં ખાસ છે, પરંતુ આજે અમે તમને એવા ગુરુદ્વારા વિશે જણાવીશું જેની સ્થાપના ખુદ ગુરુ નાનક સાહેબે કરી હતી. એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યારે શીખોના પ્રથમ ગુરુ નાનક 1505માં પહેલીવાર દિલ્હી આવ્યા ત્યારે તેમણે આ ગુરુદ્વારાની સ્થાપના કરી હતી. આ જ કારણ છે કે આ પ્રખ્યાત ગુરુદ્વારા શીખ સમુદાય માટે ઘણું મહત્વ ધરાવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ‘નાનક પ્યાઉ ગુરુદ્વારા’ દેશની રાજધાની દિલ્હીનું પ્રથમ ગુરુદ્વારા છે.
આ ગુરુદ્વારાને નાનક પ્યાઉ કેમ કહેવાય છે?
જો તમે વિચારી રહ્યા હોવ કે ગુરુ નાનકજી સાથે જોડાયેલા આ ગુરુદ્વારાને આખરે નાનક પ્યાઉ ગુરુદ્વારા કેમ કહેવામાં આવે છે. જો ગુરુ નાનક જીના નામ સાથે પીણું ઉમેરવાની જરૂર હતી, તો જાણી લો તેની પાછળ પણ એક ચમત્કારિક ઘટના જોડાયેલ છે. વાસ્તવમાં, જ્યારે ગુરુ નાનકજી પહેલીવાર દિલ્હી આવ્યા હતા, ત્યારે તેઓ આ સ્થાન પર રોકાયા હતા. કહેવાય છે કે તે સમયે અહીં રહેતા લોકોને પીવાનું પાણી નસીબ નહોતું મળતું, કારણ કે અહીં જમીનમાંથી ખારું પાણી નીકળતું હતું. જેના કારણે અહીંના લોકો ખૂબ જ પરેશાન રહેતા હતા અને ઘણીવાર બીમાર રહેતા હતા. જ્યારે ગુરુ નાનકજી અહીં પહોંચ્યા તો લોકોએ તેમને આ સમસ્યા જણાવી. આ પછી ગુરુ નાનકજીએ તેમની દિવ્ય દ્રષ્ટિથી લોકોને એક જગ્યાએ કૂવો ખોદવાનું કહ્યું. આ પછી, ગુરુના ચમત્કારથી, ત્યાં મીઠુ પાણી આવ્યું અને લોકોને પીવા માટે પાણી ઉપલબ્ધ થયું. ત્યારથી આજદિન સુધી આ ગુરુદ્વારામાં લોકોને પીવા માટે માત્ર અમૃત જળ જ મળતું નથી, તેના બદલે, લગભગ 500 વર્ષથી સતત ચાલતું લંગર લોકોની ભૂખ મિટાવવાનું પણ કામ કરી રહ્યું છે. આ ગુરુદ્વારાને ફૂલો અને રોશનીથી શણગારવામાં આવ્યું છે.
નોંધ: અહીં આપેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને લોક માન્યતાઓ પર આધારિત છે, આના કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવ્યા છે.